31 Temmuz 2025
Gülmeye neden olan her şey içinde mebzul bir miktarda saçmalık barındırır.
***
Vaka, failin iradesi haricinde vuku bulduğunda ona "tesadüf" deriz. Planlanmış tesadüflere "komplo" demek gerekir.
***
"Buridan eşeği" paradoksunu çok kişi duymuştur. Buridan'ın eşeği felsefede özgür irade motifi ile alakalı bir paradokstur. Önüne konulan iki kaptan hangisini seçeceğini karar veremeyen eşek sonunda susuzluk ve açlıktan ölür. Fabl tanımını filozof Jean Buridan’dan (1300 - 1358) alır. Özgür irade sanılanın aksine ne doğada ne de tarihte kendi mutlak yerini bulabilmiştir.
***
30 Temmuz 2025
Bir realiteye iki ilke eklendiğinde bir kuram, iki ilkeye bir yöntem eklendiğinde ise bir ideoloji doğar.
***
İdeoloji ve teolojinin ağırlık merkezi, dünyanın üç halini yani zaman/zeminin geçmiş, şimdi, gelecek fotografını nasıl tasavvur ettiğidir. Olanı söyleme, olasılıkları ifade etme söylemi maddi öngörüdür. Olma arzusu, geleceğin bükülmesi, irade beyanıysa ütopik/distopik idealizmdir.
***
29 Temmuz 2025
Anlaşılır bir bütün inşa etmek zor olsa da sabitlenmiş bir irade gösterilebildiğinde bir teorinin kendi kavramlarıyla bütünleştiği söylenebilir. Misal temsile kapı aralar ancak pratik itibariyle sürecin içinde yer alan hiçbir şey kendi kavramlarıyla başbaşa, onlarla özdeş kalamaz.
***
Normal şudur: Krizler klasik anlamda kâr oranlarının düşmesi ve zincirleme etkiyle ortaya çıkar. Bunları ekonomi baronları ve yönetici irade üretim ve yatırım teşvikini artırarak emeğe ödenen bedeli yükselterek antagonistik çelişkileri rahatlatıcı önlemlerle arşa varmadan düşürür.
***
İnsan bilgiyi güce, gücü yasaya dönüştürebilen canlı türüdür. Kanun, gücün mevzuatını tanzim eder. Tüm dünyada siyasi irade için hukuk, daima fiili durumu yasallaştırma çırpınışlarıdır. Belireni değil belirliliği tanımlar, kudretlinin durumunu belirler. Hazır olanı imtiyazlandırır.
***
Anlaşılır bir bütün inşa etmek zor olsa da sabitlenmiş bir irade gösterilebildiğinde bir teorinin kendi kavramlarıyla bütünleştiği söylenebilir. Misal temsile kapı aralar ancak pratik itibariyle sürecin içinde yer alan hiçbir şey kendi kavramlarıyla başbaşa, onlarla özdeş kalamaz.
Sokrates'in "Tek şey biliyorum o da hiçbir şey bilmediğimdir" aforizmasının orijinali şöyledir.
"Oradan ayrılırken kendi kendime diyordum ki: Bu adamdan daha bilgeyim. Doğrusu ikimizin de güzel, iyi bir şey bildiğimiz yok belki; ama o hiçbir şey bilmezken bildiğini sanıyor, oysa ben bilmiyorsam bildiğimi de sanmıyorum. Öyle sanıyorum ki ben ondan biraz daha bilgeyim, çünkü bilmediğim bir şeyi biliyor diye geçinmiyorum." Sokrates'in Savunması, 21d
***
28 Temmuz 2025
Bugünün kadroları, Kültür Devrimi'nin karşı simetrisinde yer alan gençlerdi. Mao'nun ölümünden sonra iktidarı devralan Hua Guofeng (1921-2008) 1981’de kabul edilen “Partinin ve Devletin Tarihine Dair Bazı Sorunlar Üzerine Karar” (Resolution on Certain Questions in the History of Our Party Since the Founding of the People’s Republic of China) belgesine zemin hazırladı. Deng Şiaoping, bu süreçte Mao’nun mirasını eleştirirken partinin birliğini koruma arasında hassas bir denge kurmaya çalıştı ve Mao’nun katkılarını %70 olumlu, %30 hatalı olarak değerlendirildi. 14 Mart 2013 tarihinden beri görevde olan Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, bugün partinin ideolojik çizgisini Marx, Lenin, Mao Zedong Düşüncesi ve Deng Xiaoping Teorisi olarak ifade etmektedir.
***
Trafik kazasında ölen yazarlar:
Margaret Mitchell, Albert Camus, Nathanel West, Roland Barthes, Italo Svevo, WG. Sebald, Halis Altındağ, Abdülkadir Bulut, Haşim Çatış, Mehmet Çavuşoğlu, Asaf Çiyiltepe, Vedat Dalokay, Mehmed Fuat Köprülü, Nevzat Üstün, Kâmran Yüce, Eser Gürson, Selahattin Karakayan. Kaynak: Kitap-lık Aylık Edebiyat Dergisi, Otomobil Dosyası, Ocak 2003, Sayı 57, s. 78-79 Hepsinin hikayesi farklıdır, örn: Roland Barthes, 25 Şubat 1980 tarihinde Paris’te, Collège de France yakınlarında bir kamyonetin çarpması sonucu ağır yaralandı. Olay, Barthes'ın François Mitterrand ile bir öğle yemeği buluşmasının ardından meydana geldi. Kaza, Paris’in 5. bölgesindeki rue des Écoles’da saat 15.oo civarında gerçekleşti. Yazara yaya geçidinde yürürken bir çamaşırhane kamyoneti çarptı. Hemen Pitié-Salpêtrière Hastanesi’ne kaldırıldı, burada bir ay boyunca yoğun bakımda kaldı. 25 Mart 1980 tarihinde, kazadan yaklaşık bir ay sonra solunum komplikasyonları ve enfeksiyon nedeniyle hayatını kaybetti.
***
27 Temmuz 2025
Sıradan Amerikalının kafası çok karışık, işin tuhafı bu olağanüstü hal onlar için olağan bir durum. Batman, Superman gibi dünyayı kurtaran yarı zamanlı kahramanların oyunlarına endekslenmiş merkezi kültür, ekrana düşen gerçek ile sürreal hakikati tahrif eden simulasyonu ayırtetme becerisine sahip değil. Kötüyü temsil eden Ötekinin hayaleti, devletin varlığının garantisi. Vasat ABD vatandaşı, dünyanın gidişatını değiştiren tüm derin komplolara Pavlov'un beklediği tepkileri veriyor. JFK komplosu hâla tarihin derinliklerinde kalan, ödenmeyen faturası soğuk savaş aktörlerine çıkarılan bir cinayettir.
***
Whatever happened in history happened that way because it had to happen and it could not have happened otherwise. / Tarihte ne olmuşsa öyle olması gerektiği ve başka türlü olamayacağı için olmuştur.
"Oradan ayrılırken kendi kendime diyordum ki: Bu adamdan daha bilgeyim. Doğrusu ikimizin de güzel, iyi bir şey bildiğimiz yok belki; ama o hiçbir şey bilmezken bildiğini sanıyor, oysa ben bilmiyorsam bildiğimi de sanmıyorum. Öyle sanıyorum ki ben ondan biraz daha bilgeyim, çünkü bilmediğim bir şeyi biliyor diye geçinmiyorum." Sokrates'in Savunması, 21d
***
28 Temmuz 2025
Bugünün kadroları, Kültür Devrimi'nin karşı simetrisinde yer alan gençlerdi. Mao'nun ölümünden sonra iktidarı devralan Hua Guofeng (1921-2008) 1981’de kabul edilen “Partinin ve Devletin Tarihine Dair Bazı Sorunlar Üzerine Karar” (Resolution on Certain Questions in the History of Our Party Since the Founding of the People’s Republic of China) belgesine zemin hazırladı. Deng Şiaoping, bu süreçte Mao’nun mirasını eleştirirken partinin birliğini koruma arasında hassas bir denge kurmaya çalıştı ve Mao’nun katkılarını %70 olumlu, %30 hatalı olarak değerlendirildi. 14 Mart 2013 tarihinden beri görevde olan Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, bugün partinin ideolojik çizgisini Marx, Lenin, Mao Zedong Düşüncesi ve Deng Xiaoping Teorisi olarak ifade etmektedir.
***
Trafik kazasında ölen yazarlar:
Margaret Mitchell, Albert Camus, Nathanel West, Roland Barthes, Italo Svevo, WG. Sebald, Halis Altındağ, Abdülkadir Bulut, Haşim Çatış, Mehmet Çavuşoğlu, Asaf Çiyiltepe, Vedat Dalokay, Mehmed Fuat Köprülü, Nevzat Üstün, Kâmran Yüce, Eser Gürson, Selahattin Karakayan. Kaynak: Kitap-lık Aylık Edebiyat Dergisi, Otomobil Dosyası, Ocak 2003, Sayı 57, s. 78-79 Hepsinin hikayesi farklıdır, örn: Roland Barthes, 25 Şubat 1980 tarihinde Paris’te, Collège de France yakınlarında bir kamyonetin çarpması sonucu ağır yaralandı. Olay, Barthes'ın François Mitterrand ile bir öğle yemeği buluşmasının ardından meydana geldi. Kaza, Paris’in 5. bölgesindeki rue des Écoles’da saat 15.oo civarında gerçekleşti. Yazara yaya geçidinde yürürken bir çamaşırhane kamyoneti çarptı. Hemen Pitié-Salpêtrière Hastanesi’ne kaldırıldı, burada bir ay boyunca yoğun bakımda kaldı. 25 Mart 1980 tarihinde, kazadan yaklaşık bir ay sonra solunum komplikasyonları ve enfeksiyon nedeniyle hayatını kaybetti.
***
27 Temmuz 2025
Sıradan Amerikalının kafası çok karışık, işin tuhafı bu olağanüstü hal onlar için olağan bir durum. Batman, Superman gibi dünyayı kurtaran yarı zamanlı kahramanların oyunlarına endekslenmiş merkezi kültür, ekrana düşen gerçek ile sürreal hakikati tahrif eden simulasyonu ayırtetme becerisine sahip değil. Kötüyü temsil eden Ötekinin hayaleti, devletin varlığının garantisi. Vasat ABD vatandaşı, dünyanın gidişatını değiştiren tüm derin komplolara Pavlov'un beklediği tepkileri veriyor. JFK komplosu hâla tarihin derinliklerinde kalan, ödenmeyen faturası soğuk savaş aktörlerine çıkarılan bir cinayettir.
***
Whatever happened in history happened that way because it had to happen and it could not have happened otherwise. / Tarihte ne olmuşsa öyle olması gerektiği ve başka türlü olamayacağı için olmuştur.
***
Politik ekonomi teriminin ilk kullanımı Antoine de Montchrestien'e (1575 - 1621) aittir. 1615'te yayımladığı kitabının adı Traicté de l'économie politique / Politik Ekonomi Üzerine İnceleme'dir.
***
25 Temmuz 2025
Bugün 93 yaşında olan Abel Aganbegyan, (d. 1932) Gorbaçov döneminde piyasa ekonomisine geçişinin mimarlarındandır. McDonald's reklamında oynayan Mihail Gorbaçov 1990'da ABD'yle flörtleşirken Politbüro'dan Yegor Ligachev "sınıf savaşı devam edecektir" açıklaması yapıyordu. Stalin havarisi Kaganoviç sessizdi. Dönem Nina Aleksandrovna Andreyeva'nın Perestroyka Karşıtı Manifesto'yu yayımladığı yıllardır. Joseph Stalin, 1941'de "Planlı ekonomi isteğimiz bir şey değil bizim için kaçınılmaz olandır. SSCB'de aksi takdirde her şey çöker. Çünkü burjuvazinin orantısızlıkları düzeltmesine yardımcı olan piyasa ve ticaret gibi mekanizmaları yok ettik. Her şeyi kendi üzerimize aldık. Planlı ekonomi bizim için ekmek tüketimi kadar kaçınılmazdır. Bunun nedeni bizim "iyi adamlar" olmamız ve her şeyi yapabilmemiz, kapitalistlerin ise bunları yapamamasında değildir. Sorun tüm işletmelerin bizde birleşik olması ve tek merkezden yönetilmesindedir" der.
***
Bugün Soner Yalçın bir benzetme yapmış ancak teorik zeminin bir öncesi var. Michel Foucault, Hapishanenin Doğuşu'nda Panoptikon metaforunu 1975'de dile getirir. Ancak konuya ilk giren filozof Louis Althusser'dir. "İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları/Idéologie et appareils idéologiques d'État" makalesinin yayımlanma tarihi 1970'dir. Lacan'ın psikanalitik özne ve simgesel düzen kavramları, Althusser'in "interpelasyon" teorisinde etkili olmuştur. Interpelasyon, Fransızca “interpellation” kelimesinden gelir. Kelime, "çağırma/çağrıya yanıt verme" anlamına sahiptir. Althusser bu kavramı ideolojinin bireyleri toplumsal rollerine ve yapılarına bağlama sürecini açıklamak için kullanır. Ne diyor Althusser? İnsanlar her şeyi kendi başlarına, kendi akılları ve tarihsel tecrüleriyle anlamalı. Ancak anakronizme, parakronizme, prokronizme düşmeden.
***
Kıyas, bir ölçme birimi ve ilerlemenin anahtarıdır. Kendini rekabete ve dışarının etkilerine kapatan akıl, hücre misali penceresiz meskene benzer.
***
Empatiyi anlarız ama müslüman dervişlerde, Hintli fakirlerde olduğu gibi ifrata kaçan fazlası azap kültürüdür. Sınır varsa mesafe vardır, mesafe varsa özdeşlik yoktur. Her varlığın himayesi, gölgesi, zemini, ekonomisi, hegemonya alanı olması somut durumda birbiri üzerine kapanmış bir özdeşlik fikrini geçersiz kılar. Unutmamak lazım: Aklın bize vermediğini ahlâk da vermez.
***
Her konuda gerçeğe dair bir fotoğraf üzerine büyüteç tutulduğunda ya da istatistiki olarak sergilendiğinde izleyicide inanılmaz bir hayret yaratır.
***
Vicdan somuta bakar, yanılmaz; yanılan soyutlama bilinciyle kırılmış, kullanılma değeri olan hakikati kavramsallaştırmış olan akıldır.
***
23 Temmuz 2005
Gramerperestler dilin anlam inşa etme, düşünce oluşturma, ifade kurma süreçleriyle ilgisini yok sayarak "yanlış" diyorlar. Oysa bütün diller gibi Türkçe de yaşayan, iklim koşullarına bağlı olarak dönüşen, gereğinde yoktan var olan bir organizmadır.
***
Fotografçı kadraja aldığı kareyi hafızanın biyolojik mekanından kopyalayarak arşivler. Şehrin İtirazı adlı fotoğraf sergisi 17 fotoğrafçının 58 eserinden oluşuyor ve A. Nur Türk, Cem Ersavcı, Denef Huvaj, Dersu Saral, Dina Ogavona, Ece Nur Saygın, Emre Baykal, Gülbin Özdamar Akarçay, Murat Aslan, Mustafa Mesut Şık, Nur Sevim Başar, Reyhan Mente, Savaş Onur Şen, Sevil Alkan, Suzan Pektaş, Şafak Hacaloğlu, Yasemin Çinal’ın eserleri yer alıyor.
***
20 Temmuz 2005
Neo klasik ekonomiden epistemolojik kopuşu temsil eden heteredoks yaklaşım Marshall Sahlins'in Taş Devri Ekonomisi'nde, Lenin'in 26 Mayıs 1918 tarihli "Ulusal İktisat" konuşmasında, Marx'ın Gotha'sında, Veblen'in Theory of the Leisure Class'ında Murray Bookchin'in ekolojisindedir. Neoklasik ekonomiden kopuşu temsil eden heteredoks örnekler şöyle:
Karl Polanyi, The Great Transformation (1944) John Maynard Keynes, The General Theory of Employment, Interest and Money (1936) Joan Robinson, An Introduction to Modern Economics (1973) Oliver Williamson, Markets and Hierarchies: Analysis and Antitrust Implications (1975) Samir Amin, Unequal Development (1976) Herman Daly, Steady-State Economics (1977) Hyman Minsky, Stabilizing an Unstable Economy (1986) Elinor Ostrom, Governing the Commons (1990) Douglass North, Institutions, Institutional Change and Economic Performance (1990) Nancy Folbre, Who Pays for the Kids? (1994) Amartya Sen - Development as Freedom (1999) Türkçe'ye çevrilen eserler: Karl Polanyi - Büyük Dönüşüm John Maynard Keynes - İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi Samir Amin - Eşitsiz Gelişme Elinor Ostrom - Ortaklaşa Kullanılan Kaynakların Yönetimi Douglass North - Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans Amartya Sen - Özgürlükle Kalkınma
***
Gini katsayısı (Gini coefficient) bir toplumdaki gelir veya servet eşitsizliğini ölçen ekonomik göstergedir. Servet eşitsizliği rakamlarına göre ülkeleri küçükten büyüğe sıralarsak: Japonya'da üst %1'in toplam servetin %18-20'sini, Almanya'da %20-25'ini, İran'da %30-40'ını, ABD'de %30-35'ini, Rusya'da %40-50'sini ve Türkiye'de ise %79'unu kontrol ettiği görülmektedir.
***
Düşünceler aktarılabilir ama duygular karşı tarafın muhayyilesine kopyalanamaz. Açıkladığınızda muarızınız, hasmınız ya da aynı kapı merceğinden baktığınız hısmınız, dostunuz ne derseniz deyin; eğer sizinle aynı tecrübeyi yaşamamışsa çaresiz kalır süt gibi laf kesilir diyalogda bir adım öteye geçemezsiniz.
***
İsrail neden Dürzileri korumak için Suriye'yi vuruyor?" sorusunun cevabı var. Cünkü İsrail'de yaklaşık 130 bin Dürzi yaşıyor ve İsrail ordusunda aktif olarak görev yapıyor. İsrail, kendi vatandaşları olan Dürzilerle Suriye ve Lübnan'daki Dürziler arasındaki bağları gerekçe göstererek, bölgedeki Dürzileri koruma iddiasını meşrulaştırıyor. Hizbullah ve İran’a karşı denge unsuru olması ikinci bir neden olarak sayılabilir. İsrail, Hizbullah'ın Lübnan ve Suriye'deki etkisini kırmak için Dürzileri bir karşı güç olarak görüyor.
***
Hiperekspleksi, Fregoli, Munchausen, dissosiyatif füg; capgras ya da cotard sendromu; hepsinde, dispositifle devletin hayatlaşmasına, bedenin makinalaşmasına göndermeler yapılabilir. Ruh sağlığından şüphe duyduklarımızın tümü, düşünme biçimimizi sekteye uğratan aykırı bir aritmetiğin üyeleridir; bizi programlayan aygıta dair içten, özgün ama kabul edilemez itiraf ve itirazlarda bulunmuşlardır. Toplum, insanların delirme nedenin, toplumun bizzat kendi olduğunu gerçeğini es geçer.
***
19 Temmuz 2005
Rusya, Ukrayna vd. dışarıdan gelen yabancı alıcılar yerel kredi kısıtlamalarına rağmen Akdeniz illerindeki talepte etkili olmaya devam ediyor; bu durum jeopolitik istikrarsızlıklarla da destekleniyor. Yapısal arazlar bir yana tüm dünyada kara para akışı genellikle gayrimenkuller üzerinden aklanır.
***
1922 yılında Tiflis doğumlu Josef Stalin, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak yeni atanmıştı ve Milliyetler Halk Komiseri sıfatıyla Kafkasya bölgesindeki politik gelişmelerde önemli bir rol oynuyordu. Cemal Paşa suikastı, anti Bolşevik olan Taşnak Partisi'nin Nemesis Operasyonu kapsamında düzenlediği bir dizi suikasttan biri olarak kabul edilir. Stalin'in bu suikastta fikir beyan etmemesi düşündürücüdür.
***
Yıldızların ışığı bize ulaştığında, onların geçmişteki halini görürüz; buna astronomik "paralaks" denir.
***
Web sonuçlarına göre, Çin'in toplam mevduatları Ocak 2025'te 42,328.47 milyar dolar (42.33 trilyon dolar) seviyesinde. Ancak bu, tüm bankacılık sisteminin toplam mevduatını kapsıyor (hanehalkı, şirketler vb.). Hanehalkı mevduatının 20 trilyon dolar olduğu göz önüne alındığında, bu rakam Çin'in toplam rezervlerinin yaklaşık yarısına denk geliyor.
Politik ekonomi teriminin ilk kullanımı Antoine de Montchrestien'e (1575 - 1621) aittir. 1615'te yayımladığı kitabının adı Traicté de l'économie politique / Politik Ekonomi Üzerine İnceleme'dir.
***
25 Temmuz 2025
Bugün 93 yaşında olan Abel Aganbegyan, (d. 1932) Gorbaçov döneminde piyasa ekonomisine geçişinin mimarlarındandır. McDonald's reklamında oynayan Mihail Gorbaçov 1990'da ABD'yle flörtleşirken Politbüro'dan Yegor Ligachev "sınıf savaşı devam edecektir" açıklaması yapıyordu. Stalin havarisi Kaganoviç sessizdi. Dönem Nina Aleksandrovna Andreyeva'nın Perestroyka Karşıtı Manifesto'yu yayımladığı yıllardır. Joseph Stalin, 1941'de "Planlı ekonomi isteğimiz bir şey değil bizim için kaçınılmaz olandır. SSCB'de aksi takdirde her şey çöker. Çünkü burjuvazinin orantısızlıkları düzeltmesine yardımcı olan piyasa ve ticaret gibi mekanizmaları yok ettik. Her şeyi kendi üzerimize aldık. Planlı ekonomi bizim için ekmek tüketimi kadar kaçınılmazdır. Bunun nedeni bizim "iyi adamlar" olmamız ve her şeyi yapabilmemiz, kapitalistlerin ise bunları yapamamasında değildir. Sorun tüm işletmelerin bizde birleşik olması ve tek merkezden yönetilmesindedir" der.
***
Bugün Soner Yalçın bir benzetme yapmış ancak teorik zeminin bir öncesi var. Michel Foucault, Hapishanenin Doğuşu'nda Panoptikon metaforunu 1975'de dile getirir. Ancak konuya ilk giren filozof Louis Althusser'dir. "İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları/Idéologie et appareils idéologiques d'État" makalesinin yayımlanma tarihi 1970'dir. Lacan'ın psikanalitik özne ve simgesel düzen kavramları, Althusser'in "interpelasyon" teorisinde etkili olmuştur. Interpelasyon, Fransızca “interpellation” kelimesinden gelir. Kelime, "çağırma/çağrıya yanıt verme" anlamına sahiptir. Althusser bu kavramı ideolojinin bireyleri toplumsal rollerine ve yapılarına bağlama sürecini açıklamak için kullanır. Ne diyor Althusser? İnsanlar her şeyi kendi başlarına, kendi akılları ve tarihsel tecrüleriyle anlamalı. Ancak anakronizme, parakronizme, prokronizme düşmeden.
***
Kıyas, bir ölçme birimi ve ilerlemenin anahtarıdır. Kendini rekabete ve dışarının etkilerine kapatan akıl, hücre misali penceresiz meskene benzer.
***
Empatiyi anlarız ama müslüman dervişlerde, Hintli fakirlerde olduğu gibi ifrata kaçan fazlası azap kültürüdür. Sınır varsa mesafe vardır, mesafe varsa özdeşlik yoktur. Her varlığın himayesi, gölgesi, zemini, ekonomisi, hegemonya alanı olması somut durumda birbiri üzerine kapanmış bir özdeşlik fikrini geçersiz kılar. Unutmamak lazım: Aklın bize vermediğini ahlâk da vermez.
***
Her konuda gerçeğe dair bir fotoğraf üzerine büyüteç tutulduğunda ya da istatistiki olarak sergilendiğinde izleyicide inanılmaz bir hayret yaratır.
***
Vicdan somuta bakar, yanılmaz; yanılan soyutlama bilinciyle kırılmış, kullanılma değeri olan hakikati kavramsallaştırmış olan akıldır.
***
23 Temmuz 2005
Gramerperestler dilin anlam inşa etme, düşünce oluşturma, ifade kurma süreçleriyle ilgisini yok sayarak "yanlış" diyorlar. Oysa bütün diller gibi Türkçe de yaşayan, iklim koşullarına bağlı olarak dönüşen, gereğinde yoktan var olan bir organizmadır.
***
Fotografçı kadraja aldığı kareyi hafızanın biyolojik mekanından kopyalayarak arşivler. Şehrin İtirazı adlı fotoğraf sergisi 17 fotoğrafçının 58 eserinden oluşuyor ve A. Nur Türk, Cem Ersavcı, Denef Huvaj, Dersu Saral, Dina Ogavona, Ece Nur Saygın, Emre Baykal, Gülbin Özdamar Akarçay, Murat Aslan, Mustafa Mesut Şık, Nur Sevim Başar, Reyhan Mente, Savaş Onur Şen, Sevil Alkan, Suzan Pektaş, Şafak Hacaloğlu, Yasemin Çinal’ın eserleri yer alıyor.
***
20 Temmuz 2005
Neo klasik ekonomiden epistemolojik kopuşu temsil eden heteredoks yaklaşım Marshall Sahlins'in Taş Devri Ekonomisi'nde, Lenin'in 26 Mayıs 1918 tarihli "Ulusal İktisat" konuşmasında, Marx'ın Gotha'sında, Veblen'in Theory of the Leisure Class'ında Murray Bookchin'in ekolojisindedir. Neoklasik ekonomiden kopuşu temsil eden heteredoks örnekler şöyle:
Karl Polanyi, The Great Transformation (1944) John Maynard Keynes, The General Theory of Employment, Interest and Money (1936) Joan Robinson, An Introduction to Modern Economics (1973) Oliver Williamson, Markets and Hierarchies: Analysis and Antitrust Implications (1975) Samir Amin, Unequal Development (1976) Herman Daly, Steady-State Economics (1977) Hyman Minsky, Stabilizing an Unstable Economy (1986) Elinor Ostrom, Governing the Commons (1990) Douglass North, Institutions, Institutional Change and Economic Performance (1990) Nancy Folbre, Who Pays for the Kids? (1994) Amartya Sen - Development as Freedom (1999) Türkçe'ye çevrilen eserler: Karl Polanyi - Büyük Dönüşüm John Maynard Keynes - İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi Samir Amin - Eşitsiz Gelişme Elinor Ostrom - Ortaklaşa Kullanılan Kaynakların Yönetimi Douglass North - Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans Amartya Sen - Özgürlükle Kalkınma
***
Gini katsayısı (Gini coefficient) bir toplumdaki gelir veya servet eşitsizliğini ölçen ekonomik göstergedir. Servet eşitsizliği rakamlarına göre ülkeleri küçükten büyüğe sıralarsak: Japonya'da üst %1'in toplam servetin %18-20'sini, Almanya'da %20-25'ini, İran'da %30-40'ını, ABD'de %30-35'ini, Rusya'da %40-50'sini ve Türkiye'de ise %79'unu kontrol ettiği görülmektedir.
***
Düşünceler aktarılabilir ama duygular karşı tarafın muhayyilesine kopyalanamaz. Açıkladığınızda muarızınız, hasmınız ya da aynı kapı merceğinden baktığınız hısmınız, dostunuz ne derseniz deyin; eğer sizinle aynı tecrübeyi yaşamamışsa çaresiz kalır süt gibi laf kesilir diyalogda bir adım öteye geçemezsiniz.
***
İsrail neden Dürzileri korumak için Suriye'yi vuruyor?" sorusunun cevabı var. Cünkü İsrail'de yaklaşık 130 bin Dürzi yaşıyor ve İsrail ordusunda aktif olarak görev yapıyor. İsrail, kendi vatandaşları olan Dürzilerle Suriye ve Lübnan'daki Dürziler arasındaki bağları gerekçe göstererek, bölgedeki Dürzileri koruma iddiasını meşrulaştırıyor. Hizbullah ve İran’a karşı denge unsuru olması ikinci bir neden olarak sayılabilir. İsrail, Hizbullah'ın Lübnan ve Suriye'deki etkisini kırmak için Dürzileri bir karşı güç olarak görüyor.
***
Hiperekspleksi, Fregoli, Munchausen, dissosiyatif füg; capgras ya da cotard sendromu; hepsinde, dispositifle devletin hayatlaşmasına, bedenin makinalaşmasına göndermeler yapılabilir. Ruh sağlığından şüphe duyduklarımızın tümü, düşünme biçimimizi sekteye uğratan aykırı bir aritmetiğin üyeleridir; bizi programlayan aygıta dair içten, özgün ama kabul edilemez itiraf ve itirazlarda bulunmuşlardır. Toplum, insanların delirme nedenin, toplumun bizzat kendi olduğunu gerçeğini es geçer.
***
19 Temmuz 2005
Rusya, Ukrayna vd. dışarıdan gelen yabancı alıcılar yerel kredi kısıtlamalarına rağmen Akdeniz illerindeki talepte etkili olmaya devam ediyor; bu durum jeopolitik istikrarsızlıklarla da destekleniyor. Yapısal arazlar bir yana tüm dünyada kara para akışı genellikle gayrimenkuller üzerinden aklanır.
***
1922 yılında Tiflis doğumlu Josef Stalin, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak yeni atanmıştı ve Milliyetler Halk Komiseri sıfatıyla Kafkasya bölgesindeki politik gelişmelerde önemli bir rol oynuyordu. Cemal Paşa suikastı, anti Bolşevik olan Taşnak Partisi'nin Nemesis Operasyonu kapsamında düzenlediği bir dizi suikasttan biri olarak kabul edilir. Stalin'in bu suikastta fikir beyan etmemesi düşündürücüdür.
***
Yıldızların ışığı bize ulaştığında, onların geçmişteki halini görürüz; buna astronomik "paralaks" denir.
***
Web sonuçlarına göre, Çin'in toplam mevduatları Ocak 2025'te 42,328.47 milyar dolar (42.33 trilyon dolar) seviyesinde. Ancak bu, tüm bankacılık sisteminin toplam mevduatını kapsıyor (hanehalkı, şirketler vb.). Hanehalkı mevduatının 20 trilyon dolar olduğu göz önüne alındığında, bu rakam Çin'in toplam rezervlerinin yaklaşık yarısına denk geliyor.
***
Friedrich Nietzsche, Benedictus de Spinoza'yı ilk keşfettiğinde yaşadığı heyecanı 30 Temmuz 1881 tarihinde dostu Franz Overbeck'e yazdığı mektupta şöyle tarif eder: Bütünüyle şaşkın, bütünüyle büyülenmiş bir durumdayım. Spinoza'yı bilmiyordum. Bu sıradışı düşünürde kendimi görüyorum.
***
William Petty, (1623 – 1687) ekonomi politik ve istatistiğin kurucu ismidir. "İstatistik" veri toplama, düzenleme, analiz etme, sonuçları yorumlama ve sunma bilimidir. Bir veri kümesinden anlamlı sonuçlar çıkarmayı, belirsizlikleri değerlendirmeyi ve genellemeler yapmayı amaçlar. Bu arada konuyla ilgili bir kitap tavsiyesi: Ian Hacking, Şansın Terbiye Edilişi
***
Her küme kendi ilkesini kendi terekesinde görür. Uzmanlığa elbette saygı duyulur ama bilgi, birikimin yarattığı bir tutukluk, sakındıran ağırlıklar vardır. Oysa yaratıcı katkılar hep dışarıdan gelmiştir. Marx iktisatçı değildir. Van Gogh, Gauguin resim eğitimi almamıştır, Wittgenstein mühendistir vd.
***
Cari Schmitt'in hukuk yaklaşımı daha çok devlet egemenliği, siyasi karar ve dost-düşman ayrımı gibi soyut kavramlara dayanır. 1936'da bir hukuk konferansında yaptığı konuşma, SS tarafından fazla "teorik" ve rejimin pratik hedeflerinden uzak bulundu. Bu, onun rejim içindeki konumunu zayıflattı. SS'nin yayın organı Das Schwarze Korps'ta Schmitt'e yönelik bir dizi eleştirel makale yayımlandı. Bunları okuyabilseydik onun hakkında daha fazla konuşabilirdik. Yazıları ve fikirleriyle Nazi rejiminin hukuki meşrulaştırılmasına neden olmasına rağmen Nürnberg Mahkemeleri'nde ona yönelik içeriden suçlamaların yarattığı mesafe sayesinde hiç yargılanmadı.
***
Bazen bir şey her şeyin, bazen de her şey bir şeyin sebebi olur.
Friedrich Nietzsche, Benedictus de Spinoza'yı ilk keşfettiğinde yaşadığı heyecanı 30 Temmuz 1881 tarihinde dostu Franz Overbeck'e yazdığı mektupta şöyle tarif eder: Bütünüyle şaşkın, bütünüyle büyülenmiş bir durumdayım. Spinoza'yı bilmiyordum. Bu sıradışı düşünürde kendimi görüyorum.
***
William Petty, (1623 – 1687) ekonomi politik ve istatistiğin kurucu ismidir. "İstatistik" veri toplama, düzenleme, analiz etme, sonuçları yorumlama ve sunma bilimidir. Bir veri kümesinden anlamlı sonuçlar çıkarmayı, belirsizlikleri değerlendirmeyi ve genellemeler yapmayı amaçlar. Bu arada konuyla ilgili bir kitap tavsiyesi: Ian Hacking, Şansın Terbiye Edilişi
***
Her küme kendi ilkesini kendi terekesinde görür. Uzmanlığa elbette saygı duyulur ama bilgi, birikimin yarattığı bir tutukluk, sakındıran ağırlıklar vardır. Oysa yaratıcı katkılar hep dışarıdan gelmiştir. Marx iktisatçı değildir. Van Gogh, Gauguin resim eğitimi almamıştır, Wittgenstein mühendistir vd.
***
Cari Schmitt'in hukuk yaklaşımı daha çok devlet egemenliği, siyasi karar ve dost-düşman ayrımı gibi soyut kavramlara dayanır. 1936'da bir hukuk konferansında yaptığı konuşma, SS tarafından fazla "teorik" ve rejimin pratik hedeflerinden uzak bulundu. Bu, onun rejim içindeki konumunu zayıflattı. SS'nin yayın organı Das Schwarze Korps'ta Schmitt'e yönelik bir dizi eleştirel makale yayımlandı. Bunları okuyabilseydik onun hakkında daha fazla konuşabilirdik. Yazıları ve fikirleriyle Nazi rejiminin hukuki meşrulaştırılmasına neden olmasına rağmen Nürnberg Mahkemeleri'nde ona yönelik içeriden suçlamaların yarattığı mesafe sayesinde hiç yargılanmadı.
***
Bazen bir şey her şeyin, bazen de her şey bir şeyin sebebi olur.
***
Kimse şu soruyu sormaz, özgürlük derken neyi kastediyorsunuz?" diyor
@AltugYucel Muhtemelen aşağıdaki filozoflara göre cevaplar şöyledir: Platon: Özgürlük, ruhun arzulara değil akla boyun eğmesiyle mümkündür. Aristoteles: Özgürlük, insanın akıl yoluyla erdeme ulaşması ve iyi bir yaşam sürmesidir. Augustinus: Özgürlük, insanın Tanrı’nın lütfuyla günahın köleliğinden kurtulmasıdır. Thomas Aquinas: Özgürlük, insanın Tanrı’nın iradesine uygun ahlaki seçimler yapabilmesidir. René Descartes: Özgürlük, insanın kendi aklını kullanarak doğru bilgiye ulaşmasıdır. Thomas Hobbes: Özgürlük, dışsal engellerin (fiziksel veya yasal) olmaması durumudur. John Locke: Özgürlük, bireyin doğal hakları olan yaşamının ve mülkiyetinin korunmasıyla mümkündür. Baruch Spinoza: Özgürlük, insanın kendi doğasının gerekliliklerini anlaması ve buna uygun hareket etmesidir. David Hume: Özgürlük, insanın tutarlı bir şekilde kendi arzularına göre hareket edebilmesidir. Jean-Jacques Rousseau: Özgürlük, insanın doğal durumunda, toplum sözleşmesi öncesi sahip olduğu sınırsız bağımsızlık halidir. Immanuel Kant: Özgürlük, ahlaki özerklik olarak, bireyin aklını kullanarak evrensel ahlak yasalarına uymasıdır. Georg Wilhelm Friedrich Hegel: Özgürlük, bireyin kendini tarihsel ve toplumsal bir süreçte gerçekleştirmesidir. Karl Marx: İşbölümünden arındırılmış toplumda özgürlük, sınıfsal sömürüden kurtulmuş bireyin kendi emeğinin efendisi olmasıdır. Mikhail Bakunin: Özgürlük, her türlü otorite ve hiyerarşiden kurtulmaktır. Friedrich Nietzsche: Özgürlük, bireyin kendi değerlerini yaratması ve sürü ahlakından kurtulmasıdır. Søren Kierkegaard: Özgürlük, bireyin Tanrı’yla ilişkisinde kendi varoluşsal seçimlerini yapmasıdır. Martin Heidegger: Özgürlük, varlığın anlamını sorgulayarak otantik bir yaşam sürmektir. Hannah Arendt: Özgürlük, bireyin kamusal alanda siyasi eylemde bulunabilmesidir. Karl Popper: Özgürlük, açık bir toplumda eleştirel düşünceyle yanlışları düzeltebilmektir. Frantz Fanon: Özgürlük, sömürgecilik ve ırkçılık gibi baskıcı yapılardan kurtulmaktır. Albert Camus: Özgürlük, absürt bir dünyada anlamsızlığa karşı bireyin kendi anlamını yaratmasıdır. Jean-Paul Sartre: Özgürlük, insanın varoluşsal olarak kendi özünü yaratma sorumluluğudur. Simone de Beauvoir: Özgürlük, bireyin toplumsal cinsiyet rolleri gibi dışsal baskılardan kurtulmasıdır. Emmanuel Levinas: Özgürlük, ötekinin sorumluluğunu alarak etik bir yaşam sürmektir. Herbert Marcuse: Özgürlük, bireyin kapitalist toplumun tüketim kültüründen kurtulmasıdır. Michel Foucault: Özgürlük, bireyin güç ilişkilerinden sıyrılarak kendi öznelliğini inşa etmesidir. Maurice Merleau-Ponty: Özgürlük, bedensel ve toplumsal bağlamda insanın dünyayla ilişkisidir. Noam Chomsky: Özgürlük, bireyin otoriter güçlere karşı eleştirel düşünceyle direnmesidir. Jürgen Habermas: Özgürlük, bireyin iletişimsel akıl yoluyla özerk bir topluma katkıda bulunmasıdır.
***
Kimse şu soruyu sormaz, özgürlük derken neyi kastediyorsunuz?" diyor
@AltugYucel Muhtemelen aşağıdaki filozoflara göre cevaplar şöyledir: Platon: Özgürlük, ruhun arzulara değil akla boyun eğmesiyle mümkündür. Aristoteles: Özgürlük, insanın akıl yoluyla erdeme ulaşması ve iyi bir yaşam sürmesidir. Augustinus: Özgürlük, insanın Tanrı’nın lütfuyla günahın köleliğinden kurtulmasıdır. Thomas Aquinas: Özgürlük, insanın Tanrı’nın iradesine uygun ahlaki seçimler yapabilmesidir. René Descartes: Özgürlük, insanın kendi aklını kullanarak doğru bilgiye ulaşmasıdır. Thomas Hobbes: Özgürlük, dışsal engellerin (fiziksel veya yasal) olmaması durumudur. John Locke: Özgürlük, bireyin doğal hakları olan yaşamının ve mülkiyetinin korunmasıyla mümkündür. Baruch Spinoza: Özgürlük, insanın kendi doğasının gerekliliklerini anlaması ve buna uygun hareket etmesidir. David Hume: Özgürlük, insanın tutarlı bir şekilde kendi arzularına göre hareket edebilmesidir. Jean-Jacques Rousseau: Özgürlük, insanın doğal durumunda, toplum sözleşmesi öncesi sahip olduğu sınırsız bağımsızlık halidir. Immanuel Kant: Özgürlük, ahlaki özerklik olarak, bireyin aklını kullanarak evrensel ahlak yasalarına uymasıdır. Georg Wilhelm Friedrich Hegel: Özgürlük, bireyin kendini tarihsel ve toplumsal bir süreçte gerçekleştirmesidir. Karl Marx: İşbölümünden arındırılmış toplumda özgürlük, sınıfsal sömürüden kurtulmuş bireyin kendi emeğinin efendisi olmasıdır. Mikhail Bakunin: Özgürlük, her türlü otorite ve hiyerarşiden kurtulmaktır. Friedrich Nietzsche: Özgürlük, bireyin kendi değerlerini yaratması ve sürü ahlakından kurtulmasıdır. Søren Kierkegaard: Özgürlük, bireyin Tanrı’yla ilişkisinde kendi varoluşsal seçimlerini yapmasıdır. Martin Heidegger: Özgürlük, varlığın anlamını sorgulayarak otantik bir yaşam sürmektir. Hannah Arendt: Özgürlük, bireyin kamusal alanda siyasi eylemde bulunabilmesidir. Karl Popper: Özgürlük, açık bir toplumda eleştirel düşünceyle yanlışları düzeltebilmektir. Frantz Fanon: Özgürlük, sömürgecilik ve ırkçılık gibi baskıcı yapılardan kurtulmaktır. Albert Camus: Özgürlük, absürt bir dünyada anlamsızlığa karşı bireyin kendi anlamını yaratmasıdır. Jean-Paul Sartre: Özgürlük, insanın varoluşsal olarak kendi özünü yaratma sorumluluğudur. Simone de Beauvoir: Özgürlük, bireyin toplumsal cinsiyet rolleri gibi dışsal baskılardan kurtulmasıdır. Emmanuel Levinas: Özgürlük, ötekinin sorumluluğunu alarak etik bir yaşam sürmektir. Herbert Marcuse: Özgürlük, bireyin kapitalist toplumun tüketim kültüründen kurtulmasıdır. Michel Foucault: Özgürlük, bireyin güç ilişkilerinden sıyrılarak kendi öznelliğini inşa etmesidir. Maurice Merleau-Ponty: Özgürlük, bedensel ve toplumsal bağlamda insanın dünyayla ilişkisidir. Noam Chomsky: Özgürlük, bireyin otoriter güçlere karşı eleştirel düşünceyle direnmesidir. Jürgen Habermas: Özgürlük, bireyin iletişimsel akıl yoluyla özerk bir topluma katkıda bulunmasıdır.
***
16 Temmuz 2005
Karanlığın aydınlığa ihtiyacı yoktur ancak aydınlığın karanlığa ihtiyacı vardır.
***
14 Temmuz 2025
Aptallık, insanlığın en büyük suçu "budalalık" ise bu durumun sonucu ve en ağır cezasıdır. Bu iki kavram, birbirine zincirlenmiş bir döngüde, insanın kendi zihninin tuzağına düşmesinin hikâyesini anlatır. Aptallık, düşünmeden hareket etmek, gerçeği görmezden gelmek ya da bencilliğin gölgesinde kaybolmaktır; budalalık ise bu hatanın bedelini, çoğu zaman farkında bile olmadan kendi elleriyle ödemektir. Ne bir mahkeme ne de bir yargıç gerekir; çünkü bu suçun cezası insanın kendi aymazlığında saklıdır.
***
Mimar Sinan’ın tasarladığı Zeyrek'teki Çinili Hamam'da Senegal doğumlu İngiliz sanatçı Anousha Payne'nin (d. 1991) mekâna özgü işlerden oluşan sergisi "Murmurations" devam ediyor. Küratör, 2007'de Galatasaray Üniversitesi, Ekonomi bölümü'nde lisansını, 2007–2009 arasında Sciences Po Paris'te "Sanat ve Medya Yönetimi" alanında yüksek lisansını tamamlayan Anlam de Coster. 16 Mayıs 2025'te başlayan etkinliği 15 Ağustos’a kadar görmek mümkün.
***
13 Temmuz 2025
Mümkün, zaten olan değildir. Tarihin bir yerinde, mücbir bir sebeple sıradışı bir tezahür, bir anomali, bir emrivaki olarak zuhur edendir. Şartların edepsizce yarattığıdır. Elmas sertliğinde sorular sormanın tam vaktidir.
***
Toplumsal değişimler kuvvetlinin iktidarının değil zayıfların lanetinin eseridir.
***
Rusya Federasyonu Komünist Partisi (KPRF) günümüzde yasal olarak faaliyet gösteren ve parlamentoda temsil edilen önemli siyasi partilerden biridir. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin (SBKP) ardılı olarak kabul edilir. 2021 seçimleri sonuçlarına göre 450 sandalyeden %18.93 oy oranıyla 57 milletvekiline sahiptir.
***
Freud okulu dışında Alfred Adler, (1870 –1937) Emil Kraepelin, (1856 – 1926) Dorothea Dix, (1802 – 1887) gibi isimler vardır. Bir psikiyatrist olmamasına rağmen, 19. yüzyılda akıl hastalarına yönelik kötü muamelelere karşı savaşan ve ruhsal hijyen hareketinin öncülerinden olan Dix, yoksul ve dışlanmış hastaların insanlık dışı koşullarda yaşadıklarını gözlemlemiş ve onların daha insancıl koşullarda tedavi edilmesi için büyük çaba göstermiştir. Psikoloji, psikiyatri literatüründe Alfred Adler gibi sosyal psikoloji alanında literatüre geçen başka adlar da vardır
Antipsikiyatri hareketi: Ronald David Laing, Thomas Szasz, David Cooper, Franco Basaglia ya da konu hakkında fikir üreten Michel Foucault, Gilles Deleuze, Félix Guattari vd. Tekili çoğullaştırmadan, varlıkları sürüleştirmeden disiplinleri sistemleri, kategorileri, öğretileri inşa etmek mümkün değildir.
***
7 Temmuz 2025
Bir film listesi denemesi:
1941 - Yurttaş Kane - Orson Welles 1942 - Casablanca - (Casablanca) - Yönetmen: Michael Curtiz 1952 - Karanlık Dünya - Yönetmen: Metin Erksan 1953 - Aşk İki Kişiliktir - Yönetmen: Metin Erksan 1954 - Yedi Gün - Yönetmen: Metin Erksan 1955 - Ölüm Pazarı - Metin Erksan 1955 - The Ladykillers - (Katiller Arasında) - Yönetmen: Alexander Mackendrick (Peter Sellers başrolde) 1956 - Dokuz Dağın Efesi - (The Master of Nine Mountains) - Yönetmen: Metin Erksan 1957 - Gecelerin Ötesi - (Beyond the Nights) - Yönetmen: Metin Erksan 1958 - Şoför Nebahat - (Driver Nebahat) - Yönetmen: Metin Erksan 1959 - Üç Tekerlekli Bisiklet - (Three-Wheeled Bicycle) - Yönetmen: Metin Erksan 1959 - The Mouse That Roared - (Kükreyen Fare) - Yönetmen: Jack Arnold (Peter Sellers başrolde) 1960 - Kanal - (Canal) - Yönetmen: Metin Erksan 1961 - Acı Hayat - (Bitter Life) - Yönetmen: Metin Erksan 1961 - Yüz Dolarlık Sirk - (The Dollar Circus) - Yönetmen: Sergei Leone/Clint Eastwood 1962 - Ivan's Childhood - (İvan'ın Çocukluğu) - Yönetmen: Andrei Tarkovsky 1962 - Lolita - (Lolita) - Yönetmen: Stanley Kubrick (Peter Sellers başrolde) 1962 - Sevmek Zamanı - (Time to Love) - Yönetmen: Metin Erksan 1963 - Susuz Yaz - (Dry Summer) - Yönetmen: Metin Erksan 1963 - The Pink Panther - (Pembe Panter) - Yönetmen: Blake Edwards (Peter Sellers başrolde) 1964 - A Shot in the Dark - (Karanlıkta Bir Vuruş) - Yönetmen: Blake Edwards (Peter Sellers başrolde) 1964 - Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb - (Dr. Garip Aşk veya Bombayı Sevmeyi Nasıl Öğrendim) - Yönetmen: Stanley Kubrick (Peter Sellers başrolde) 1964 - İntikam Meleği - (Angel of Revenge) - Yönetmen: Metin Erksan 1965 - Kuyu - (The Well) - Yönetmen: Metin Erksan 1965 - What's New Pussycat? - (Yeni Ne Var Kedicik?) - Yönetmen: Clive Donner (Peter Sellers başrolde) 1966 - After the Fox - (Tilkiden Sonra) - Yönetmen: Vittorio De Sica (Peter Sellers başrolde) 1966 - Andrei Rublev - (Andrey Rublev) - Yönetmen: Andrei Tarkovsky 1966 - Bir Avuç Dolar - (A Fistful of Dollars) - Yönetmen: Clint Eastwood/Lee Van Cleef 1966 - Haremde Dört Kadın - (Four Women in the Harem) - Yönetmen: Metin Erksan 1966 - İyi Kötü Çirkin - (The Good, the Bad and the Ugly) - Yönetmen: Sergio Leone 1967 - Kadın Hamlet - (Woman Hamlet) - Yönetmen: Metin Erksan 1967 - The Bobo - (Bobo) - Yönetmen: Robert Parrish (Peter Sellers başrolde) 1967 - Casino Royale - (Casino Royale) - Yönetmen: Val Guest, Ken Hughes, John Huston, Joseph McGrath, Robert Parrish (Peter Sellers başrolde) 1968 - Devlerin Öcü - (Revenge of the Giants) - Yönetmen: Metin Erksan 1968 - The Party - (Parti) - Yönetmen: Blake Edwards (Peter Sellers başrolde) 1969 - Kalbinin Sesine Bak - (Listen to Your Heart) - Yönetmen: Metin Erksan 1969 - The Magic Christian - (Sihirli Hristiyan) - Yönetmen: Joseph McGrath (Peter Sellers başrolde) 1970 - Hoffman - (Hoffman) - Yönetmen: Alvin Rakoff (Peter Sellers başrolde) 1970 - There's a Girl in My Soup - (Çorbamda Bir Kız Var) - Yönetmen: Roy Boulting (Peter Sellers başrolde) 1970 - Vukuatsız Bir Gece - (A Night Without Incident) - Yönetmen: Metin Erksan 1971 - And Woman (Ve Kadın) - Yönetmen: Metin Erksan 1972 - Şeytanın Uşakları - (Servants of the Devil) - Yönetmen: Metin Erksan 1972 - Solaris - (Solaris) - Yönetmen: Andrei Tarkovsky 1973 - Kızıl Vadi - (Red Valley) - Yönetmen: Metin Erksan 1974 - İhtiras Fırtınası - (Storm of Passion) - Yönetmen: Metin Erksan 1974 - Akbabaların Son Dansı - (The Last Dance of the Vultures) - Yönetmen: Patman Sydney Pollack 1974 - Soft Beds, Hard Battles - (Yumuşak Yataklar, Sert Savaşlar) - Yönetmen: Roy Boulting (Peter Sellers başrolde) 1975 - Mirror - (Ayna) - Yönetmen: Andrei Tarkovsky 1975 - Unutama Beni - (Forget Me Not) - Yönetmen: Metin Erksan
1975 - Ağrı Dağı Efsanesi - The Legent of Mounth Ararat - Yönetmen: Memduh Ün 1976 - Bir Demet Menekşe - (A Bunch of Violets) - Yönetmen: Metin Erksan 1976 - The Pink Panther Strikes Again - (Pembe Panter Tekrar Vuruyor) - Yönetmen: Blake Edwards (Peter Sellers başrolde)
1977 -Gizli Bir Yaşam, A Hidden Life - Terrence Malick (2019) A Fish Called Wanda (Wanda Adında Bir Balık, 1988) - Charles Crichton A Passage to India (Hindistan’a Yolculuk, 1984) - David Lean Birdman of Alcatraz (Alcatraz Kuşçusu, 1962) - John Frankenheimer Blue Velvet (Mavi Kadife, 1986) - David Lynch Capote (2005) - Bennett Miller City Slickers (Şehirli Züppeler, 1991) - Ron Underwood Fargo (1996) - Joel Coen (Ethan Coen ile birlikte) Henry V (1989) - Kenneth Branagh Judgment at Nuremberg (Nürenberg Duruşması, 1961) - Stanley Kramer Married to the Mob (Babanın Metresi, 1988) - Jonathan Demme Midnight Cowboy (Geceyarısı Kovboyu, 1969) - John Schlesinger Mississippi Burning (Mississippi Yanıyor, 1988) - Alan Parker Network (Şebeke, 1976) - Sidney Lumet Platoon (Müfreze, 1986) - Oliver Stone Red River (Kanlı Nehir, 1948) - Howard Hawks Reversal of Fortune (Talihin Dönüşü, 1990) - Barbet Schroeder Six Degrees of Separation (1993) - Fred Schepisi The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert (Priscilla Çöller Kraliçesi, 1994) - Stephan Elliott The Apartment (Garsoniyer, 1960) - Billy Wilder The Barefoot Contessa (Çıplak Ayaklı Kontes, 1954) - Joseph L. Mankiewicz The Manchurian Candidate (Casuslara Karşı, 1962) - John Frankenheimer Twelve Angry Men (12 Öfkeli Adam, 1957) - Sidney Lumet Witness For the Prosecution (Beklenmeyen Şahit, 1957) - Billy Wilder Felliniler: 1954 - La Strada - (Yol) - Yönetmen: Federico Fellini 1957 - Le Notti di Cabiria - (Cabiria'nın Geceleri) - Yönetmen: Federico Fellini 1960 - La Dolce Vita - (Tatlı Hayat) - Yönetmen: Federico Fellini 1963 - 8½ - (Sekiz Buçuk) - Yönetmen: Federico Fellini 1965 - Giulietta degli Spiriti - (Giulietta'nın Ruhları) - Yönetmen: Federico Fellini 1969 - Satyricon - (Satirik) - Yönetmen: Federico Fellini 1972 - Roma - (Roma) - Yönetmen: Federico Fellini 1973 - Amarcord - (Amarcord) - Yönetmen: Federico Fellini 1976 - Casanova - (Casanova) - Yönetmen: Federico Fellini 1980 - La Città delle Donne - (Kadınlar Şehri) - Yönetmen: Federico Fellini 1983 - E la Nave Va - (Gemi Gidiyor) - Yönetmen: Federico Fellini 1986 - Ginger e Fred - (Ginger ve Fred) - Yönetmen: Federico Fellini 1990 - La Voce della Luna - (Ayın Sesi) - Yönetmen: Federico Fellini
Gizli Bir Yaşam, A Hidden Life - Terrence Malick (2019) A Fish Called Wanda (Wanda Adında Bir Balık, 1988) - Charles Crichton A Passage to India (Hindistan’a Yolculuk, 1984) - David Lean Birdman of Alcatraz (Alcatraz Kuşçusu, 1962) - John Frankenheimer Blue Velvet (Mavi Kadife, 1986) - David Lynch Capote (2005) - Bennett Miller City Slickers (Şehirli Züppeler, 1991) - Ron Underwood Fargo (1996) - Joel Coen (Ethan Coen ile birlikte) Henry V (1989) - Kenneth Branagh Judgment at Nuremberg (Nürenberg Duruşması, 1961) - Stanley Kramer Married to the Mob (Babanın Metresi, 1988) - Jonathan Demme Midnight Cowboy (Geceyarısı Kovboyu, 1969) - John Schlesinger Mississippi Burning (Mississippi Yanıyor, 1988) - Alan Parker Network (Şebeke, 1976) - Sidney Lumet Platoon (Müfreze, 1986) - Oliver Stone Red River (Kanlı Nehir, 1948) - Howard Hawks Reversal of Fortune (Talihin Dönüşü, 1990) - Barbet Schroeder Six Degrees of Separation (1993) - Fred Schepisi The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert (Priscilla Çöller Kraliçesi, 1994) - Stephan Elliott The Apartment (Garsoniyer, 1960) - Billy Wilder The Barefoot Contessa (Çıplak Ayaklı Kontes, 1954) - Joseph L. Mankiewicz The Manchurian Candidate (Casuslara Karşı, 1962) - John Frankenheimer Twelve Angry Men (12 Öfkeli Adam, 1957) - Sidney Lumet Witness For the Prosecution (Beklenmeyen Şahit, 1957) - Billy Wilder Felliniler: 1954 - La Strada - (Yol) - Yönetmen: Federico Fellini 1957 - Le Notti di Cabiria - (Cabiria'nın Geceleri) - Yönetmen: Federico Fellini 1960 - La Dolce Vita - (Tatlı Hayat) - Yönetmen: Federico Fellini 1963 - 8½ - (Sekiz Buçuk) - Yönetmen: Federico Fellini 1965 - Giulietta degli Spiriti - (Giulietta'nın Ruhları) - Yönetmen: Federico Fellini 1969 - Satyricon - (Satirik) - Yönetmen: Federico Fellini 1972 - Roma - (Roma) - Yönetmen: Federico Fellini 1973 - Amarcord - (Amarcord) - Yönetmen: Federico Fellini 1976 - Casanova - (Casanova) - Yönetmen: Federico Fellini 1980 - La Città delle Donne - (Kadınlar Şehri) - Yönetmen: Federico Fellini 1983 - E la Nave Va - (Gemi Gidiyor) - Yönetmen: Federico Fellini 1986 - Ginger e Fred - (Ginger ve Fred) - Yönetmen: Federico Fellini 1990 - La Voce della Luna - (Ayın Sesi) - Yönetmen: Federico Fellini
A Fish Called Wanda (Wanda Adında Bir Balık, 1988) - Charles Crichton
A Passage to India (Hindistan’a Yolculuk, 1984) - David Lean Birdman of Alcatraz (Alcatraz Kuşçusu, 1962) - John Frankenheimer Blue Velvet (Mavi Kadife, 1986) - David Lynch Capote (2005) - Bennett Miller City Slickers (Şehirli Züppeler, 1991) - Ron Underwood Fargo (1996) - Joel Coen (Ethan Coen ile birlikte) Henry V (1989) - Kenneth Branagh Judgment at Nuremberg (Nürenberg Duruşması, 1961) - Stanley Kramer Married to the Mob (Babanın Metresi, 1988) - Jonathan Demme Midnight Cowboy (Geceyarısı Kovboyu, 1969) - John Schlesinger Mississippi Burning (Mississippi Yanıyor, 1988) - Alan Parker Network (Şebeke, 1976) - Sidney Lumet Platoon (Müfreze, 1986) - Oliver Stone Red River (Kanlı Nehir, 1948) - Howard Hawks Reversal of Fortune (Talihin Dönüşü, 1990) - Barbet Schroeder Six Degrees of Separation (1993) - Fred Schepisi The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert (Priscilla Çöller Kraliçesi, 1994) - Stephan Elliott The Apartment (Garsoniyer, 1960) - Billy Wilder The Barefoot Contessa (Çıplak Ayaklı Kontes, 1954) - Joseph L. Mankiewicz The Manchurian Candidate (Casuslara Karşı, 1962) - John Frankenheimer Twelve Angry Men (12 Öfkeli Adam, 1957) - Sidney Lumet Witness For the Prosecution (Beklenmeyen Şahit, 1957) - Billy Wilder Felliniler: 1954 - La Strada - (Yol) - Yönetmen: Federico Fellini 1957 - Le Notti di Cabiria - (Cabiria'nın Geceleri) - Yönetmen: Federico Fellini 1960 - La Dolce Vita - (Tatlı Hayat) - Yönetmen: Federico Fellini 1963 - 8½ - (Sekiz Buçuk) - Yönetmen: Federico Fellini 1965 - Giulietta degli Spiriti - (Giulietta'nın Ruhları) - Yönetmen: Federico Fellini 1969 - Satyricon - (Satirik) - Yönetmen: Federico Fellini 1972 - Roma - (Roma) - Yönetmen: Federico Fellini 1973 - Amarcord - (Amarcord) - Yönetmen: Federico Fellini 1976 - Casanova - (Casanova) - Yönetmen: Federico Fellini 1980 - La Città delle Donne - (Kadınlar Şehri) - Yönetmen: Federico Fellini 1983 - E la Nave Va - (Gemi Gidiyor) - Yönetmen: Federico Fellini 1986 - Ginger e Fred - (Ginger ve Fred) - Yönetmen: Federico Fellini 1990 - La Voce della Luna - (Ayın Sesi) - Yönetmen: Federico Fellini
***
6 Temmuz 2025
Batı'da ne varsa Doğu'da da o var denilemez. Avrupa'da feodalite bambaşka bir modeldir. Rusya'da Marx'ın öngörüsünde olmayan despotik bir diktatörlük kuruldu. Asyatik göçebe toplumları ayakta tutan ekonomi, yağma ve haraçtır. Marxistlerin tüm dünyada kamplara bölünmelerinin, pembeden kızıla kadar kırmızının tüm tonlarında fikir geliştirmelerinin en önemli nedenlerinden biri ekonomi politikte merkezi çekim alanlarının varlığıydı. SSCB'nin dağılmasıyla birlikte serbest piyasa ideolojisinin kitlesel histerisi alternatif dünya ütopyalarının da sonunu getirdi.
***
Sosyal devrimin şiiri geçmişten beslenmez, onun hayat pınarı gelecektir. Karl Marx, Bkz. HM, s. 347
***
Bedri Baykam, "Sanatçının Hassas Dengeleri" adlı resim sergisi 31 Temmuz 2025 günü saat 17.30'da Kuşadası, Ada Modern Sanat Galerisi'nde açılacaktır.
***
